همانطور که از نام توییتر مارکتینگ انتظار میرود، هدف ما بازاریابی از طریق فضای توییتری (شبکه اجتماعی ایکس) است. ایکس یا توییتر سابق، شبکهای است شبیه به میدان دو ماراتن که برای موفقیت در این زمین باید سریعترین بود. سرعت جزو جدانشدنی توییتر است که توجه به آن یک مزیت برای کسبوکار ما نیست، بلکه یک ضرورت است.
فرض بر این است که ما زمانی توییتر را بهعنوان کانال ارتباطی مناسب کسبوکار خود انتخاب کردهایم که شناخت کافی از هویت برند و پرسونای مخاطبمان داشتهایم. این بدین معنا است که میدانیم مخاطبمان سریع، رک و تا حدودی اهل انتقاد است و ما هم پیه این چیزها را به تنمان مالیدهایم.
یکی از بهترین راههای شناخت یک ترکیب، درک معنا و مفهوم اجزای آن است. بههمین جهت تصمیم داریم در این بخش با دو مفهوم «بازاریابی» و «توییتر» بهصورت مجزا آشنا شویم تا با تسلط بر آنها، رابطه میان کسبوکار و مخاطبمان را بهتر بشناسیم.
توییتر مارکتینگ چیست؟
نام توییتر (Twitter) از واژه توییت (Tweet) بهمعنی جیکجیککردن و آوازخواندن پرنده گرفته شده است. شخصیت توییتی در کارتونهای Looney Tunes را احتمالا در خاطر دارید.
منظور از پرنده، کاربران توییتر هستند که با توییتهایشان خبرها را در همهجا پخش میکنند و همین موضوع باعث شده است کلمه Tweetدر واژهنامه انگلیسی بهمعنی نوشتن یا پست کردن محتوا، اضافه شود.
توییتر توسط جک دورسی، در سال 2006 تأسیس شد. دورسی که هنوز هم در جایگاه مدیریت این شبکه است، اولین توییت را در تاریخ 22 مارس 2006 منتشر کرد.
با معرفی این شبکه اجتماعی و آغاز به کار آن، تعداد زیادی از مردم در توییتر حساب کاربری ساختند و رشد تعداد کاربران بسیار زیاد بود. کاربران توییتر در مدت 6 سال جمعیتی بیش از صد میلیون نفر بهوجود آوردند و میزان توییتها به 340 میلیون بار در روز رسید.
در سال 2013 توییتر جز ده وبسایت برتر جهان قرار گرفت و تحت تأثیر گستردگی این شبکه اجتماعی و تعداد بالای توییتها، لقب پیام کوتاه اینترنتی (Internet SMS) را به خود اختصاص داد. توییتر بهعنوان یک شبکه اجتماعی شهروند – خبرنگار شناخته میشود که نشان از خبررسانی توسط مردم معمولی و غیرحرفهای دارد. طبق آخرین آمار ارائه شده، توییتر در ماه بیش از 335 میلیون کاربر فعال دارد.
توییتر سابق یا ایکس فعلی؟
در سال 2023 توییتر به رهبری ایلان ماسک بزرگترین ریبرندینگ را در بین تمام شبکههای اجتماعی رقم زد. ایلان ماسک و تیم توییتر دست به اقدام عجیبی زدند و نام این شبکه اجتماعی را از توییتر به اِکس (X) تغییر دادند. بهجز تغییر دادن نام برند، دامنه و لوگوی این شبکه اجتماعی هم تغییر یافت. آن گنجشک کوچک در پسزمینه آبی جای خود را به یک حرفِ ایکس سفید در پسزمینه مشکی داد.
ایلان ماسک برخی از اصطلاحات رایج در بین کاربران توییتر را هم تغییر داد. در حال حاضر به جای واژه توییت از کلمه post استفاده میشود.
تولید محتوا در توییتر
این شبکه اجتماعی با شعار «?Whats happening» شناخته شده و محتوای اصلیاش میکروبلاگها هستند. کاربران این شبکه پیشازاین میتوانستند تنها تا 140 کلمه را توییت کنند، اما در سال 2017 تعداد این کلمات در زبانهایی غیر از چینی، ژاپنی و کرهای به 280 کلمه رسید.
در حال حاضر اگر بخواهیم محتوایی با تعداد کلماتِ بیشتر از 280 کلمه را در توییتر به اشتراک بگذاریم، میتوانیم یا لینک آن را در توییت خود قرار دهیم و یا بهصورت رشته توییت (توییتهای دنبالهدار) منتشر کنیم.
بعد از ثبتنام و ورود به توییتر، بایستی یک نام کاربری (username) برای خود انتخاب کنیم، در غیر اینصورت توییتر خودش برای ما نام کاربری تعریف خواهد کرد که البته همیشه میتوانیم در قسمت تنظیمات آن را تغییر دهیم؛ فقط کافی است قبلاً کسی از نام کاربری مورد نظرمان استفاده نکرده باشد.
انواع محتوا در توییتر
این شبکه امکان تولید محتوا در سه قالب محتوایی را فراهم کرده است: متن، تصویر و ویدئو. البته این پلتفرم به متنمحور بودن شهرت دارد و دو قالب دیگر نقش کمکیهای چرخ اصلی را ایفاء میکنند.
نظرسنجی از مخاطبان یکی دیگر از راهکارهای تعاملی ما میتواند باشد. کافی است روی دکمه ایجاد نظرسنجی کلیک کرده، سؤالمان را تایپ و پاسخهای مورد نظر را وارد کنیم. امکان تعیین زمان ماندگاری نظرسنجیها روی پروفایلمان هم، در بهینهسازی این قابلیت بسیار اثربخش است.
دوباره توییت کردن یا همان اصطلاح ریتوییت (Retweet) اصلیترین روش به اشتراکگذاری توییتهای دیگران با دنبالکنندگان خودمان است. این قابلیت توییتر در مواقعی که بهدنبال بیشتر دیدهشدن توییتی هستیم، بسیار مناسب است. گفته میشود بیش از 70% فضای توییتر حول عمل ریتوییتکردن میچرخد.
اگر بخواهیم به چرایی بهوجودآمدن توییتر و استفاده از آن بپردازیم، «پاسخگویی به نیاز مخاطب» جواب این سؤال خواهد بود.
در کنار فیسبوک که به نحوی دورهمی با دوستان بهحساب میآید یا اینستاگرام که بستری برای به نمایش گذاشتن زرق و برقهای زندگی است، ما به دنیای دیگری هم نیاز داریم که بعد از پشت سر گذاشتن احوال و وقایع گوناگون روزانه، صندلی در گوشه دنجش بگذاریم و بدون نیاز به خودسانسوری، از روزمرگیهای خود بگوییم؛ دنیایی که توییتر نامیده میشود.
دلایل محبوبیت بازاریابی در توییتر
عوامل گوناگونی سبب محبوبیت توییتر شدهاند که حضور سران سیاسی کشورها در این پلتفرم، یکی از آنهاست؛ شخصیتهای قدرتمندی چون ترامپ (البته پیش از مسدود شدن اکانتش توسط توییتر!) و پوتین که توییتر را کانال ارتباط خود با مردم جهان قرار دادهاند.
جالبتر اشاره به نمونههای داخلی کشور خودمان است. افرادی چون محمدجواد ظریف و محمد آذری جهرمی، وزرای دولت روحانی، که با وجود فیلتر بودن توییتر در ایران از آن استفاده میکند.
این یعنی تأثیرگذاری این شبکه و تریبون جهانی که دارد، حتی برای خود فیلترکنندگان هم قابل چشمپوشی نیست.
جنس مخاطبان دلیل دیگری است که توییتر را متفاوت نشان میدهد. مخاطبانی که بیشتر از تمرکز بر روابط خاص یا جذابیتهای بصری، بهدنبال بهاشتراک گذاشتن افکار و عقاید خود با عموم مردم هستند. آنها برای گفتگوهای دنبالهدار و غالبا نکتهسنج آمادهاند و کلمات را تبدیل به جرقهای برای آتشبازیهای بزرگ میکنند.
پتانسیل راهاندازی و مدیریت انقلابها، ویژگی منحصربهفرد توییتر است که اختصار، سرعت بالا در انتقال اخبار، زبان صریح و گاها کنایهآمیز زمینه را برای این موضوع فراهم میکند. از جمله انقلابهایی که شروع و اوج خود را وامدار توییتر میدانند، انقلاب 2011 مصر و اعتراضات بعد از انتخابات 1388 ایران هستند.
برای دانستن این موضوع لازم است ابتدا با مفهوم بازاریابی آشنا شویم.
معنا و مفهوم مارکتینگ
بازاریابی یا مارکتینگ، مفهومی قدیمی است که بارها توسط افراد گوناگون، به شیوههای متفاوتی تعریف و ارائه شده است. یکی از معتبرترین تعاریف، تعریف فیلیپ کاتلر بهحساب میآید که به پدر بازاریابی مدرن شهرت دارد. او در کتاب مدیریت بازاریابی، چنین آورده است:
«بازاریابی، دانش و هنر کشف، خلق و ارائهی ارزش، با هدف تامین نیازهای یک بازار هدف، همزمان با کسب سود است. بازاریابی، نیازها و خواستههای تامین نشده را تشخیص میدهد؛ بازارِ آنها را تعریف کرده، حجم این بازار را اندازه گیری و سود بالقوهاش را برآورد میکند. مشخص میکند که کدام بخش از بازار را میتواند بهتر تأمین کند و سپس محصولات و خدمات مناسب را طراحی و ترویج میکند.»
شبکههای اجتماعی کانالهای مدرن ارتباطی ما هستند و قرار است فرصت شناخت و نزدیک شدن به مخاطب هدفمان را فراهم کنند. توییتر هم یکی از این بسترهای ارتباطی است که مانند سایر پلتفرمها، ویژگیهای خاص خودش را دارد.
فضای توییتر بهگونهای است که نوشتهها بسیار به خودِ واقعی کاربر نزدیک هستند و او بدون تلاش برای زیباتر شدن، رسمی بودن و یا برنامهریزی داشتن، از احوال و درونیاتش حرف میزند.
توییتر، مانند اینستاگرام نیست که حرفهای کاربران لابهلای تصاویر گم شود یا لینکدین که دست و پایمان بلرزد که مبادا بهاندازه کافی کاردرست نباشیم و حرفهایمان مورد تمسخر دیگران قرار بگیرد. توییتر دقیقا میخواهد که کاربرانش، حقیقیترین حالت خودشان باشند و با سادهترین کلمات و کوتاهترین حالت بگویند در دنیایشان چه خبر است.
صاحبان کسب وکار از توییتر چه میخواهند؟
در کسبوکارها بیش از هر چیزی ما تشنه شنیدن لُبِ کلام مخاطب هستیم. دقیقاً مانند سرآشپزی که غذای پرزحمتی را جلوی روی یک گرسنه گذاشته است و خیره به دهانش منتظر شنیدن اولین کلام اوست!
خوشمزه است؟ همان گونه بود که انتظارش را داشتی؟ سیرت کرد؟ چه چیزش را دوست نداشتی؟ حاضری باز هم امتحانش کنی؟ جزو غذاهای دائمیات میشود؟ و… .
کاربر توییتر هم همان تستکننده غذایی است که رکوپوستکنده نظرش را میگوید و روی دیگران هم اثر میگذارد. پس طبیعی است که سرآشپز باید حسابی هوای این مشتری را داشته باشد و برای شنیدن نظراتش سراپاگوش شود. قوت و ضعفش را بشناسد، تغییرات لازم را روی دستور تهیه غذایش پیاده کند و منتظر باشد مشتری رُکش سایر گرسنگان را نیز به رستورانش بکشاند.
توییتر؛ دریای پرموجی برای موجسواران
توییتر یک خبرگزاری شخصی است که افراد با سرعت بالا نظرات و اخبار خود را در آن به اشتراک میگذارند. سیستم دیدهشدن توییتها در توییتر چیزی متفاوت با پلتفرمهای دیگر است؛ بهنحوی که لازم نیست لزوما کسی را دنبال کنیم تا به نوشتههایش دسترسی داشته باشیم و اینچنین است که برندها برای باخبر شدن از نظرات مشتریان خود نیازی به برقراری ارتباط نزدیک با مخاطب خود ندارند.
توییتر دریایی از امواج است که تنها برندهایی که مهارت موجسواری دارند میتوانند از فرصتهای پیشآمده بهخوبی استفاده کنند. موفقترین برندها در کنار حضور مستمر در توییتر و توییت زدن روزانه، مانند یک دیدهبان عمل کرده و برنامهریزی میکنند که کجا در ساحل امن بمانند و کجا تنی به آب بزنند. این مهارت همان چیزی است که توییتر مارکتینگ نامگرفته و در مقاله بعدی با مزایا و معایب آن آشنا خواهیم شد. مقالهای که نباید از دستش بدهید!